Yn 2023 dechreuodd INCC reoli ardal fawr o dir sy’n eiddo i Brecon Carreg, y cwmni dŵr mwynau. Mae’n safle anhygoel sy’n edrych dros Gastell Carreg Cennen ac mae ganddo botensial enfawr.
Yn gorchuddio 65ha, mae’r tir o amgylch ffatri Brecon Carreg ger Trapp yn gymysgedd gwych o ddolydd, coetir, glaswelltir corsiog, glaswelltir asidig yr ucheldir ac, wrth gwrs, yr Afon Llwchwr. Yn cael ei hadnabod fel Llygad Llwchwr, mae’r afon yn tarddu o ogofâu o dan y ddaear ac yn llifo drwy’r warchodfa ac yn cwrdd â’r môr ger Llanelli yn y pen draw.
Uchod: yr afon sy’n rhedeg drwy’r warchodfa natur
Chwith: tu mewn i darddiad yr Afon Llwchwr (llun (c) Mark Burkey)
Gwaith cychwynnol INCC oedd cerdded y safle (tasg eithaf anodd!) a mapio’r cynefinoedd oedd yn bresennol, gan feddwl sut gellid gwella’r amrywiaeth drwy gyflwyno rheolaeth gydymdeimladol.
Fe wnaethon ni hefyd ddechrau cynnal rhai arolygon ecolegol sylfaenol, gan ddatgelu’r bywyd gwyllt gwych sydd eisoes yn bresennol, gan gynnwys Dyfrgwn, Moch Daear, y Gog, Cigfrain, a gweision y neidr a mursennod. Bydd yr arolygon hyn yn parhau i gael eu cynnal yn ystod y blynyddoedd nesaf i asesu pa mor dda y mae’r technegau rheoli cynefinoedd yn gweithio. Yn ogystal ag arolygon, rydyn ni hefyd wedi gosod nifer o focsys Pathewod (Muscardinus avellanarius) yn eu lle, yn ogystal â bocs Tylluanod Gwynion.
Uchod: mae Moch Daear a Dyfrgwn yn bresennol ar y safle
Gyda help tyfwr coed lleol rydyn ni wedi gosod nifer o focsys ystlumod a bocsys adar yn eu lle. Byddwn yn monitro’r rhain yn ystod y blynyddoedd sydd i ddod. Mae rhywfaint o’r coetir yn edrych yn ddelfrydol ar gyfer y Gwybedog Brith.
Mae angen rheoli rhywfaint o’r glaswelltir corsiog ar y safle i wella ei botensial ar gyfer bywyd gwyllt. Ar hyn o bryd nid yw’n cael ei reoli o gwbl felly mae’r glaswelltau’n tyfu’n wyllt, gan gyfyngu ar amrywiaeth y planhigion sy’n blodeuo. Fe allai fod yn safle pwysig ar gyfer Britheg y Gors a gallai fod yn garreg gamu i gysylltu’r poblogaethau o amgylch Trapp â’r rhai yn Nyffryn Aman. Rydyn ni wedi bod yn gweithio gyda ffenswyr a phorwyr lleol i baratoi’r ffordd ar gyfer cyflwyno rhywfaint o wartheg gwydn i’r safle. Mae gwartheg ymhlith y rheolwyr cynefinoedd gorau’n bod ac fe fyddant yn sicrhau bod y glaswelltir yn cael ei agor, a fydd yn gwella bioamrywiaeth y safle.
Yn 2024 byddwn yn cynnal rhai teithiau tywys ar y safle i ddangos i bobl pa mor wych yw’r safle ac i ddangos effeithiolrwydd y technegau rheoli amrywiol sy’n cael eu defnyddio. Diolch i Brecon Carreg am eu brwdfrydedd dros y prosiect a’u parodrwydd i fwrw ymlaen â thrawsnewid y safle yn warchodfa natur fendigedig.
